Theo quy định, khi tàu cá vào cảng, chủ tàu phải thông báo ít nhất trước 1 giờ cho thành viên phụ trách trực ban tại Ban Quản lý cảng cá Trần Đề. Ban Quản lý Cảng đã phân công viên chức trực 24/24 giờ để tiếp nhận thông tin đối với tàu khai thác sẽ cập bến, đối chiếu danh sách tàu cá khai thác thủy sản bất hợp pháp và kiểm tra hiệu lực của các giấy tờ liên quan đến tàu, như: tín hiệu VMS, việc ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản, giám sát sản lượng hải sản bốc dỡ qua cảng và kiểm tra duyệt xuất trên app eCDT VN, sau đó sắp xếp cho tàu vào cảng.

 Hướng dẫn chủ tàu thực hiện thủ tục khi tàu cá chuẩn bị vào Cảng

Trong quá trình tàu bóc dỡ hàng thủy sản (khi đã hoàn tất thủ tục vào cảng), Ban quản lý cảng cá sẽ cử viên chức phối hợp kiểm tra xem có hành vi khai thác IUU không như: Khai thác, vận chuyển thủy sản cấm khai thác, khai thác loài thủy sản có kích thước nhỏ hơn quy định; khai thác trái phép loài thủy sản thuộc danh mục loài thủy sản nguy cấp, quý, hiếm; khai thác thuỷ sản vượt sản lượng theo loài; che giấu, giả mạo/hủy chứng cứ vi phạm quy định liên quan đến khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản; ngăn cản, chống đối người có thẩm quyền thực hiện kiểm tra, giám sát sự tuân thủ các quy định về khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Ông Nguyễn Văn Thơ - Ngư dân ấp Cảng, thị trấn Trần Đề, huyện Trần Đề, chia sẻ: “ Khi mình tuân thủ quy trình khai báo khi tàu chuẩn bị vào Cảng thì sẽ rất thuận lợi. Mình báo trước như vậy Ban quản lý Cảng sẽ có thể sắp xếp bố trí cho mình khu vực neo đậu an toàn, không mất thời gian di chuyển tới lui làm trễ nãi việc lên hàng hóa, sản phẩm của mình sẽ giữ được chất lượng tươi ngon”.

Cùng với công tác kiểm soát tàu vào cảng, việc kiểm soát tàu xuất bến cũng được các đơn vị thực hiện nghiêm ngặt. Bởi việc làm này, không những giúp các tàu trang bị đầy đủ các điều kiện cho chuyến biển mới được thuận lợi, an toàn, mà còn giúp cơ quan chức ngăn chặn ngay từ trong bờ các tàu có nguy cơ vi phạm IUU. Theo đó, để tàu xuất bến, chủ tàu hoặc thuyền trưởng phải thông báo ít nhất trước 1 giờ cho bộ phận điều hành cảng cá. Bộ phận điều hành cảng sẽ kiểm tra, duyệt xuất trên app eCDT VN, ghi nhận vào sổ theo dõi, sau đó thông báo cho văn phòng Tổ IUU. Sau khi đã hoàn tất các hồ sơ, thủ tục tại Tổ IUU, chủ tàu hoặc thuyền trưởng sẽ trực tiếp mang hồ sơ đến trình báo tại Trạm kiểm soát Biên phòng địa phương để được cấp phép cho tàu rời cảng. Kiên quyết không xuất bến đối với phương tiện chưa đảm bảo thủ tục giấy tờ, trang thiết bị an toàn kỹ thuật theo quy định.

Đại úy Trần Hoàng Tánh - Trạm trưởng Trạm kiểm soát Biên phòng Trần Đề, huyện Trần Đề, thông tin: “ Đối với tàu cá xuất bến cần phải đáp ứng đầy đủ các loại giấy tờ theo quy định của Luật Thủy sản. Riêng tàu có chiều dài từ 15 mét trở lên bắt buộc phải được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình và đảm bào vẫn đang hoạt động tốt. Khi tàu xuất bến sẽ được 2 cơ quan chức năng kiểm soát chặt chẽ là Tổ kiểm tra IUU của Chi cục Thủy sản tỉnh. Sau khi hoàn tất xong quy trình kiểm tra thủ tục tại Tổ IUU, chủ tàu sẽ đưa phương tiện đến khu vực cầu Cảng của Trạm kiểm soát Biên phòng để kiểm tra người, thuyền viên, các trang thiết bị đảm bảo an toàn. Khi cán bộ tại Trạm kiểm soát Biên Phòng đã kiểm tra đầy đủ điều kiện để tàu xuất bến thì thuyền trưởng hoặc chủ phương tiện sẽ đến tàu đăng ký kiểm chứng dủa Trạm để làm thủ tục xuất bến cho phương tiện”.

Kiểm tra thiết bị đảm bảo trước khi tàu rời Cảng

Có thể thấy, với sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng giữa các bên có liên quan, công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định trên địa bàn tỉnh Sóc Trăng trong thời gian qua đã đạt nhiều chuyển biến tích cực. Góp phần kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ đúng thủ tục, quy trình khi tàu cá xuất/nhập bến, nhất là thiết bị giám sát hành trình tàu cá VMS đối với tàu từ 15m trở lên. Đặc biệt là việc phối hợp giám sát hoạt động của tàu cá khai thác ngoài khơi, tại bến; tổ chức tuần tra, kiểm soát chặt chẽ các tàu cá khai thác trên biển, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý nghiêm các tàu cá vi phạm pháp luật. Tính riêng trong  năm 2024, các lực lượng đã xử lý 07 vụ/07 cá nhân, 01 tổ chức, với tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính gần 80.000.000 đồng. Qua đó đã nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của ngư dân trong hoạt động khai thác thủy sản, phòng chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định trên địa bàn tỉnh.

Ông Quảng Đức Danh - Phó Giám đốc Ban quản lý Cảng cá Trần Đề, huyện Trần Đề, cho biết:  Hướng tới Ban quản lý Cảng sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để thuyền trưởng và chủ tàu biết, hiểu nhằm thực hiện đúng các quy định của Luật Thủy sản và các và văn bản thi hành Luật có liên quan đến hoạt động của tàu cá. Phối hợp các đơn vị có liên quan kiểm tra, kiểm soát tàu ra/vào Cảng đúng theo quy định, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm để mang tính răn đe. Thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình, không để xảy ra tình trạng môi giới cho tàu hoặc người khai thác ở vùng biển nước ngoài. Tổ chức thực hiện nghiêm việc truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử theo hướng dẫn của Cục Thủy sản”.

Một trong những nội dung quan trọng mà Ủy ban Châu Âu (EC) sẽ tập trung kiểm tra đối với công tác tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng” dành cho sản phẩm thủy sản xuất khẩu của Việt Nam là việc giám sát, truy xuất nguồn gốc thủy sản từ khai thác thông qua việc ghi chép nhật ký khai thác tại Cảng cá. Do vậy, tăng cường kiểm soát tàu cá ra/vào Cảng để minh bạch các thông tin về quá trình bốc dở hàng hóa, giám sát sản lượng qua cảng,... là vô cùng cần thiết trong việc đảm bảo thực hiện hiệu quả các nội dung khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu (EC). Góp phần phát triển nghề cá theo hướng bền vững, hiện đại. 

Văn Sông - Ngọc Thơ